مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان لرستان در پژوهشی، کلکسیونی جالب از کنه های سخت و نرم جمع آوری کرده است که از هر نظر در دنیا با ارزش و کم نظیر است.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان لرستان در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: این مجموعه کلکسیونی از کنه های سخت و نرم است و از هر نظر با ارزش و کم نظیر بوده و دارای اهمیت زیادی از نظر دامپزشکی و بهداشتی است و بسیار مورد توجه افراد متخصص علوم سیستماتیکی این دو خانواده کنه قرار دارد. مجید توکلی ادامه داد: جمع آوری، شناسایی و نگهداری نمونه های این نوع کنه ها در یک مکان خاص مهمترین هدف تشکیل این کلکسیون بوده است همچنین می تواند به منظور فعالیتهای تحقیقاتی و آموزشی و جذب محققان علاقه مند مورد استفاده قرار گیرد. تهیه کلکسیون کنه ها حاصل چند سال کار آزمایشگاهی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان لرستان جمع آوری این مجموعه را حاصل تلاش و کوشش چند سال کار فیلد و آزمایشگاهی دانست و بیان داشت: این کلکسیون با حداقل هزینه و امکانات جمع آوری شده است. توکلی ادامه داد: از دیگر ارزشهای این کلکسیون این است که می تواند در تولید علم و مبارزه با عوامل خسارت زای دام و طیور و بیماریهای منتقله به وسیله آنها نقش مهمی را در منطقه ایفا کند، زیرا اولین قدم در راه مبارزه با بیماریهای منتقله به وسیله کنه ها شناسایی آنهاست. جمع آوری کنه های استانهای مختلف در مرکز تحقیقات لرستان وی با بیان اینکه نمونه های موجود در این کلکسیون به طور عمده کنه های استان لرستان هستند، تصریح کرد: در ضمن تعداد قابل توجهی نمونه مربوط به نقاط مختلف کشور از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، آذربایجان غربی، خوزستان و جزیره قشم در این کلکسیون جمع آوری شده و مصمم هستیم در آینده نزدیک با افزایش تنوع نمونه های دیگر به این مجموعه به ارزش و غنای آن افزوده و آن را به یک مجموعه بی نظیر برای کشور تبدیل کنیم. عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان لرستان تصریح کرد: این کلکسیون در مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان لرستان و در شهرستان خرم آباد نگهداری می شود و محققان متولی این کلکسیون قادر هستند خدماتی همچون شناسایی کنه و تبادل نمونه با سایر محققان و همکاران را ارائه کنند. ثبت کلکسیون کنه های ایران در جهان توکلی ابراز امیدواری کرد که این مجموعه را به زودی در مرکز جهانی کنه و بیماریهای منتقله (www.icttd.nl) به ثبت برسانند.

اسدالله حسینی چگنی، دانشجوی دکتری حشره شناسی کشاورزی نیز در این رابطه اظهار داشت: طبیعت مملو از گونه های مختلف است که انسان به عنوان یکی از میلیونها گونه موجود بر این کره خاکی، همواره در پی شناخت سایر گونه ها به خصوص گونه های با اهمیت بوده است.

کنه ها فسیل های زنده هستند!

وی ادامه داد: در این میان کنه ها دارای تنوع و پراکندگی وسیعی در میان بندپایان هستند و قدمتی بسیار طولانی دارند به طوریکه قدیمیترین فسیل کنه به نام Alas، حدود 90-94 میلیون سال قدمت دارد، بنابراین وقوع حوادث و دگرگونیهای عمیق در این سیاره از جمله ایجاد و گسترش دریاچه ها و ناپدید شدن برخی از مناطق خشکی، نه تنها مانع سیر تکاملی منظم این موجودات نشده بلکه سبب پیدایش گونه های بسیاری شده است که نیازمند مطالعه دقیق هستند.

این محقق معتقد است که مطالعه کنه ها مانند بسیاری از موجودات دیگر، مستلزم شناسایی دقیق هر گونه است، افزود: کنه ها حقیقتاً فسیلهای زندهای هستند که میلیونها سال پیش به وجود آمده اند.

حسینی یادآور شد: در مورد آمار تعداد کنه های دنیا اختلاف نظر وجود دارد و برخی تا 907 گونه را برشمرده اند.

غذا خوردن کنه ها گاهی بیش از دو هفته طول می کشد!

وی با بیان اینکه خون تنها غذای کنه هاست و گاهی تا چند صد برابر اندازه بدنشان خون می خورند، افزود: زمان تغذیه آنها گاهی تا دو هفته یا بیشتر طول می کشد.

این دانشجوی دکتری حشره شناسی کشاورزی ادامه داد: کنه ها انگل مهره داران اهلی و وحشی از قبیل پستانداران، پرندگان و خزندگان غیر از ماهیها و همچنین انسان (به صورت تصادفی) هستند.

حسینی چگنی با بیان اینکه پراکندگی جغرافیایی کنه ها از نواحی مجاور قطب شمال بهطرف خط استوا تا نواحی قطب جنوب است، تصریح کرد: این گونه دارای زیستگاههای متنوعی شامل بیابان و جنگلهای بارانی نواحی استوایی است و حتی در زیر آب هم زنده می مانند.

شهرت کنه ها بیشتر از پشه هاست!

وی یادآور شد: عوامل بیماریزای منتقله توسط کنه بسیار بیشتر از عوامل منتقله از طریق حشرات مشهوری مانند پشه هاست و برخی نیز آنها را بعد از پشه ها در رده بعدی اهمیت دامپزشکی و پزشکی قرار داده اند.

این محقق لرستانی با بیان اینکه کنه ها، ناقل تعداد زیادی از عوامل ویروسی، باکتریایی و تک یاختهای و مسبب بیماریهای دامی و انسانی هستند، عنوان کرد: آمار بیماری لایم در اروپا و امریکا هر ساله افزایش می یابد، بیماریهای تیلریوز، بابزیوز و آناپلاسموز در قسمتهای قابل توجهی از دنیا شایع هستند، کنه ها هنوز هم به عنوان ناقل مؤثر بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو مطرح هستند.

ارتباط کنه ها با فقر در دنیا!

حسینی چگنی با یادآوری اینکه تاثیر کنه ها بر حیوانات اهلی مفید، در جهان در حال توسعه یکی از فاکتورهای موثر در فقر است، عنوان کرد: همانند بسیاری دیگر از موضوعات حشره شناسی، مطالعات پراکنده ای در مورد کنه های ایران انجام شده است.

وی با اشاره به اهمیت تهیه کلکسیون کنه های ایران، گفت: کلکسیون بهترین وسیله برای شروع مطالعات به طور عمده تاکسونومیک درباره کنه هاست.

این دانشجوی دکترای حشره شناسی کشاورزی با اشاره به تلاشهای انجام شده برای تهیه کلکسیون کنه های ایران، گفت: ایجاد و نگهداری یک کلکسیون نیازمند زحمت و دقت فراوان به خصوص برای تشخیص دقیق نمونه ها تا سطح گونه، تهیه اتیکت از اطلاعات کامل مربوط به نام گونه، میزبان، محل و تاریخ جمع آوری، تعداد و جنسیت نمونه موجود در هر شیشه و کد هر نمونه و صرف زمان و هزینه برای تهیه ظروف و مکان مناسبی برای کلکسیون است.