وجه مشخصه بسیار متمایز گورخرها، یعنی پوست راه راه آنها چندین و چند دهه دانشمندان را سرگرم چرایی خود کرده بود تا این که اکنون محققان مجاری و سوئدی این معما را حل کردند. به گفته آنها این خطوط برای دفع حشرات خونخوار است.
شرح این گزارش که در نشریه "زیست شناسی تجربی" آمده، حاکیست که این الگوی خاص باعث میشود گورخر هدف جذابی برای حشرات نباشد و کلید این پدیده در چگونگی انعکاس نور توسط خطوط سیاه و سفید نهفته است.
"سوزان آکسون" از دانشگاه لوند و از اعضای تیم تحقیق بین المللی که این مطالعه را انجام داد گفت: «ما مطالعه را با بررسی اسبهایی با پوست سیاه، قهوهای و سفید شروع کردیم. دریافتیم که در اسبهای سیاه و قهوهای نور به صورت افقی پولاریزه میشود.»
این جلوه باعث جذابیت زیاد این اسبهای تیره برای حشرات شد. این بدان معنی است که نور منعکس شده از پوست تیره اسب، که به چشمان یک حشره گرسنه میتابد، در یک سطح افقی حرکت میکند.
دکتر آکسون و همکارانش دریافتند که حشره موسوم به "مگس اسبی" یا تابانوس شدیدا جذب این امواج "مسطح" میشود. او توضیح داد: «از یک پوست سفید نور غیرپولاریزه منعکس میشود.»
امواج نوری غیرپولاریزه در هر سطحی حرکت میکنند و برای حشرات خیلی کمتر جذابند. در نتیجه اسبهای سفید در مقایسه با اسبهای تیره خیلی بیشتر از این مگسها در امان هستند.
پس از این کشف بود که تیم محققان به بررسی گورخرها علاقهمند شد. آنها میخواستند بدانند که چه نوع نوری از بدن راه راه گورخرها منعکس میشود، و این مساله چه تاثیری بر مگسها دارد؛ مگسهایی که پرآزارترین دشمن آنها هستند.
آکسون همچنین گفت: «ما یک صحنه آزمایشی درست کردیم و الگوهای مختلف را روی تختهها نقاشی کردیم.»
او و همکارانش یک تخته سیاه و چند تخته منقش به الگوهای راه راه با عروض مختلف را در یک مزرعه اسب در منطقهای روستایی در مجارستان قرار دادند.
او توضیح داد: «ما چسب حشرات را روی تختهها چسباندیم و مگسهایی که به هرکدام چسبیدند را شمردیم.»
به گفته آکسون تخته راه راهی که بیش از همه به الگوهای واقعی بدن گورخر نزدیک بود خیلی کمتر از بقیه، مگسها را جذب کرد و حتی کمتر از تختههای سفیدی بود که نور غیرپولاریزه منعکس میکرد.
«این بسیار غافلگیرکننده بود زیرا در یک الگوی راه راه هنوز نواحی تیره که نور پولاریزه را به صورت افقی منعکس میکند، وجود دارد. اما نوارها هرچه باریکتر، جذابیت آنها برای مگسها کمتر است.»
تیم محققان برای بررسی واکنش مگسها به یک هدف سه بعدی واقعیتر، چهار ماکت با ابعاد واقعی با پوستی چسبناک را در مزرعه قرار دادند؛ یکی قهوهای، یکی سیاه، یکی سفید و یکی راه راه مثل گورخر.
محققان هر دو روز یک بار مگسهای به دام افتاده را جمع کردند و دریافتند که ماکت گورخر کمترین مگس را جذب کرده بود.
با این حال بعضی زیست شناسان تکاملی میگویند که این مطالعه سایر توضیحات برای راه راه بودن گورخر را مردود نمیکند.
|